Prawidłowe oświetlenie jest bardzo istotne z względu na wzrost roślin i ryb, a także ze względów estetycznych. Rośliny wykorzystują światło do fotosyntezy – procesu, w którym zmniejszają ilość dwutlenku węgla w wodzie. Odpowiednio zachodzi ona tylko przy prawidłowo długim czasie oświetlenia w ciągu doby. Dostateczna ilość światła potrzebna jest także dla dobrego samopoczucia ryb i innych zwierząt wodnych. Dla prawidłowego wzrostu roślin potrzebne jest światło o właściwym natężeniu i składzie (widmo). Rośliny różnią się między sobą pod względem optymalnego czasu oświetlenia, a także długością fal świetlnych najbardziej właściwych dla fotosyntezy. Ponadto oświetlenie pozwala na zachowanie w akwarium przemienności dnia i nocy, co jest istotne zarówno dla roślin jak i ryb, oraz umożliwia obserwację akwarium. Naturalne światło jest ograniczane przez szyby w oknach i zasłony, szczególnie wtedy gdy pada z boku. Oświetlenie sztuczne umożliwia w okresie zimowym na wydłużenie dnia do 14 – 16 godzin na dobę, które są wymagane do pielęgnacji tropikalnego akwarium. Światło dzienne ma bardzo duże natężenie i przez to wywołuje w akwarium zbyt silny rozwój glonów. Akwarium możemy oświetlić zamontowując odpowiednie lampy do specjalnej osłony. Zapewnienie światła zbliżonego do naturalnego nie jest zadaniem łatwym, jednakże nasze akwaria funkcjonują odpowiednio przy słabszym oświetleniu. W akwarystyce najczęściej wykorzystujemy lampy fluorescencyjne i wolframowe lub ich kombinacje. Z upływem czasu lampy wolframowe coraz częściej ustępują miejsca lampom fluorescencyjnym. Rośliny akwariowe dla optymalnego wzrostu potrzebują światła o odpowiedniej długości fali.
W handlu dostępne są lampy fluorescencyjne dostarczające właściwe oświetlenie. Potencjalne zapotrzebowanie na światło wynosi 10 W przy oświetleniu fluorescencyjnym lub 40 W przy wolframowym, na 30 cm długości akwarium. Akwarium należy oświetlać minimum 10 godzin na dobę. Niektórzy akwaryści używają po kilka świetlówek w różnych kolorach z których każda jest włączana niezależnie.
Sugerowane minimalne oświetlenie fluorescencyjne:
Długość akwarium Liczba światełek i moc
30 cm 1 X 10 (W)
60 cm 1 X 15 (W)
90 cm 2 X 20 (W)
120 cm 2 x 30 (W)
W niektórych ,, podwodnych ogrodach’’ konieczne jest czasami zamontowanie oświetlenia, nawet wielokrotnie intensywniejszego.
Zalety lamp fluorescencyjnych:
- stosunkowo niskie zużycie prądu
- dostępność w wielu kolorach
- dają równomierne światło
- pozostają zimne
Wady lamp fluorescencyjnych
- koszt nabycia lampy
- wymagają bardziej skomplikowanej instalacji
Zalety lamp wolframowych:
- stosunkowo niski koszt ich nabycia.
Wady lamp wolframowych:
- duże zużycie prądu
- szybko sie nagrzewają
- są jednokolorowe
Bardzo dobrym rozwiązaniem jest umieszczenie szklanej pokrywy pomiędzy lampą, a lustrem wody. Pozwala ona na: zmniejszenie parowania, zapobiega przedostawaniu się zanieczyszczeń do akwarium, uniemożliwia rybom wyskoczenie z akwarium, chroni lampę przed uszkodzeniem z powodu kondensacji pary wodnej, a także zapobiega nadmiernemu nagrzaniu wody w górnych partiach akwarium. W celu maksymalnego wykorzystania światła dokonujemy okresowego czyszczenia szyby i lampy. Osobiście polecam umieszczenie lampy z przodu. Jest to najlepsze rozwiązanie, ponieważ wtedy lampa rzuca cienie poza zasięgiem naszego wzroku. W dzisiejszych czasach w dostępne są w handlu gotowe pokrywy akwariowe wraz z zainstalowanym oświetleniem o odpowiedniej mocy.
Możemy również sami zrobić pokrywę akwarium i zainstalować w niej odpowiednią lampę.
Pamiętajmy jednak o kilku podstawowych kwestiach:
- wszelkie przewody zabezpieczmy przed dostaniem się do wody.
- uważajmy, aby osłona nie zbiła szyby
- osłona może mieć specjalne klapy ułatwiające dostęp w czasie karmienia
- w celu maksymalnego wykorzystanie światła możemy pomalować osłonę na biało lub zamontować folię aluminiową, która będzie odbijała światło.
- mechanizm włączający oświetlenie może być umieszczony poza akwarium
- możemy podwiesić osłonę lamp
Pamiętajmy również, że unikniemy wielu problemów, jeżeli zapoznamy się z opisem urządzenia podanym przez producenta.